آیت الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی گفت:محکمه قیامت با محکمه دنیا فرق دارد در محکمه دنیا حاکم خودش شاهد بر عمل نبوده اما در قیامت حاکم خودش شاهد بوده و این خیلی مسئله مهمی است که ما باید به آن توجه کنیم.
به گزارش پایگاه خبری رهپویان قم ،سخنان حضرت آیت الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی دامت برکاته
درباره پیامبر اکرم در درس خارج فقه حوزه علمیه قم ـ ۲۲ / ۸ / ۹۸
این ایام مصادف با ولادت پیامبر اکرم و امام صادق علیه السلام مناسب است مقداری دراین آیه شریفه تأمل کنیم.آیه ۴۱ از سوره مبارکه نساء می‌فرماید فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهِيداً، خدای تبارک و تعالی در آیات قبل از این آیه، درباره مجازات افراد ظالم، فاسق و بدکار آیاتی را ذکر فرمودند و در این آیه اشاره به مسئله شهود در روز قیامت است. ما در قیامت برای اعمال شهودی داریم، یعنی خدای تبارک و تعالی برای اعمال یک انسان شهودی دارد، اولین شاهد خود خدای تبارک و تعالی است که در یک کلامی از امیرالمؤمنین علیه السلام هست که حضرت فرمود:اتَّقُوا مَعَاصِيَ اللهِ فِي الْخَلَوَاتِ، فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ، فرمود وقتی که خلوتی پیدا می‌کنید معصیت خدا نکنید و بپرهیزید از معصیت خدا در خلوات، چرا؟ برای اینکه همان که حاکم هست همان شاهد است، یعنی محکمه قیامت با محکمه دنیا فرق دارد در محکمه دنیا حاکم خودش شاهد بر عمل نبوده اما در قیامت حاکم خودش شاهد بوده و این خیلی مسئله مهمی است که ما باید به آن توجه کنیم.
در درجه اول شاهد بر اعمال خداست، دوم ،پیامبران هر امتی شاهدند بر اعمال امت خودشان، فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ پیامبر هر امتی کارنامه و اعمال آن امت در نزدش ثابت است و هر پیامبری در زمان خودش این قدرت را داشته که شاهد بر همه اعمال امت خودش باشد بعد نسبت به پیامبر می‌فرماید وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهِيداً، در مشارٌ إلیه هؤلاء دو احتمال وجود دارد؛ یکی اینکه مشارٌ إلیهش امت اسلامی باشد یعنی همین امت آخر الزمان، پیامبر همان طوری که انبیاء گذشته هر کدام شاهد بر اعمال خودشان بودند پیامبر ما هم شاهد بر اعمال امت خودش هست، الآن هم پیامبر شاهد بر اعمال من و شما است و این خیلی مطلب مهمی است چون همه ما این افتخار را داریم که جزء امت پیامبر آخر الزمان هستیم باید بدانیم که او شاهد بر اعمال ما هست، شاهد است بر اینکه مردم و انسان‌هایی که به عنوان مسلمان هستند اینها چه می‌کنند، چه اعمالی را انجام می‌دهند؟ حالا هر قشری به تناسب خودش. یک احتمال دیگری هم در این مشارٌ إلیه هؤلاء وجود دارد و آن اینکه مشارٌ إلیهش برمی‌گردد به انبیاء گذشته.
فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ یعنی ما شاهد هر امتی را در قیامت می‌آوریم و او بر اعمال امت خودش شهادت می‌دهد وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ که هؤلاء را بزنیم به انبیاء گذشته، یعنی پیامبر ما مقامی دارد که شاهد بر انبیاء گذشته باشد، نسبت به کارهای انبیاء گذشته، نسبت به اینکه آنها رسالت‌شان را درست انجام دادند یا نه؟ نسبت به اعمال انبیاء گذشته چه کسی باید شاهد باشد و شهادت بدهد؟ پیامبر ما.
یک چنین مقامی که خدای تبارک و تعالی پیامبر ما را شاهد بر همه انبیاء گذشته قرار بدهد وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ یعنی شهدای امم گذشته که انبیاء گذشته هستند.
ما در قرآن یک آیه‌ی دیگری داریم، در آیه ۱۴۳ سوره بقره وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا خود این آیه سه گروه را مطرح می‌کند، یک گروه مخاطبین هستند وکذلک جعلناکم امة وسطا، این امت وسط شهداء بر مردم باشند، پس مردم می‌شوند گروه دوم، و یکون الرسول علیکم شهیدا، رسول می‌شود گروه سوم. یعنی بین مردم و بین رسول باید یک گروهی باشند که عنوان امت وسط را دارد، آن گروه چه کسانی هستند؟ کسانی که شاهد اعمال مردم هستند پیامبر ما هم شاهد اعمال آنهاست، هست وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ، ما البته یک آیاتی داریم إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا در اینکه پیامبر شاهد اعمال همه امت هست بحثی نداریم ولی قبل از این شهود نسبت به اعمال امت پیامبر ما شاهد بر این گروهی است که این گروه شاهد بر اعمال مردم هستند، آن گروه ائمه معصومین علیهم السلام هستند، غیر از ائمه معصومین ما گروه دیگری نداریم لذا خود این آیه اصلاً اگر یک کسی بگوید از کجای قرآن مسئله امامت استفاده می‌شود، از این آیه بدون اینکه ما روایتی را بخواهیم به آن ضمیمه کنیم، بگوئیم این آیه سه گروه را می‌گوید، یک گروه پیامبر است، یک گروه مردم هستند، یک گروه هم کسانی که بر مردم شاهدند و پیامبر بر آنها شاهد است.
اینهایی که می‌خواهند شاهد بر مردم باشند باید اطلاع از همه اعمال مردم داشته باشند یعنی باید یک شخصیت‌هایی باشند، یک وجود نورانی داشته باشند با این وجود نورانی‌شان خوب و بد اعمال مردم را ببینند و شاهد باشند و این خوب و بد در مقام آنها هیچ تغییری ایجاد نمی‌کند. اینکه می‌خواهد شاهد بر اعمال مردم باشد باید شخصیتی باشد که علمش، مقامش، نفسش، نورانیّتش، عصمتش، همه اینها را داشته باشد و آن ائمه معصومین علیهم السلام هستند.
به مناسبت ولادت پیامبر گفتیم این آیه شریفه را مطرح کنیم ،ما دو آیه در قرآن داریم یکی آیه ۴۱ سوره نساء و یکی هم ۱۴۰ بقره، البته روی احتمال دومی که در مشارٌ إلیه هؤلاء بود. فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ شهید هر امتی و شاهد هر امتی را در روز قیامت می‌آوریم که این شاهد هر امت پیامبر همان امت است وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهِيداً، توی رسول آخر الزمان و پیامبر آخر الزمان را علی هؤلاء، گفتیم هؤلاء یک احتمالش خود امت پیامبر هستند و یک احتمال که کثیری از مفسرین همین احتمال دوم را مطرح کردند، هؤلاء یعنی آن شهدای بر امت‌های گذشته. آیه ۴۱ سوره نساء می‌فرماید پیامبر ما شاهد است بر شهدای امت‌های گذشته بر انبیاء امت‌های گذشته، این چه مقام بالایی است و این مقام چه لوازمی دارد ؟ از جمله لوازمش این است که آن روایاتی که می‌گوید اول چیزی که خدا خلق کرد نور پاک پیامبر بود، این آیه همان را اثبات می‌کند برای اینکه وجودی که بخواهداز اولین پیامبر تا آخرین پیامبر قبل از خودش شاهد باشد ، این باید حضور داشته باشد، نمی‌شود حضور نداشته بخواهد شهادت بدهد. شاهد باید حضور داشته باشد.
بگوئیم پیامبر ما بر اعمال انبیاء امت‌های گذشته می‌خواهد شاهد باشد، پس باید حضور داشته باشد بدون حضور شهادت امکان ندارد، اگر باید حضور داشته باشد پس باید آن خلقت نورانی‌اش، نه خلقت جسمانی‌اش، آنکه تاریخش روشن است. خلقت مادی پیامبر تاریخش روشن است، کنت نوراً و کنت نبیاً، این تعبیر دارد قبل از اینکه حضرت آدم خلق بشود کنت نوراً کنت نبیاً، من آن موقع بودم. اینها مربوط به مقام روحانی پیامبر است، مقام معنوی نه مقام جسمی پیامبر است. والامقام جسمی که تاریخ ولادت پیامبر معین است و تاریخ وفاتش هم معین است، پس این عظمت پیامبر را دلالت دارد.
این روایاتی که مرحوم کلینی هم دارد که اول ما خلق الله نوری، خود پیامبر این را فرموده، آن موقع هم کسی ممکن است این سؤال را کند که حالا نور پیامبر اول چیزی باشد که خلق بشود چرا، در فلسفه می‌آیند روی قاعده ان کان اشرف و اینکه باید آن معلول اول یک سنخیت فراوانی با خدای تبارک و تعالی داشته باشد این را درست می‌کنند، روایات هم که می‌گوید اول ما خلق الله نوری اما با قطع نظر از اینها این نکته که پیامبر ما باید شاهد بر اعمال همه انبیاء گذشته باشد و این یکی از وجوه برتری و افضلیت پیامبر ما بر انبیاء گذشته است نه فقط کتاب او مهیمن است خود او مهیمن است.
ما یک وقت می‌گوئیم قرآن مهیمن بر همه کتاب‌های آسمانی است، قرآن احاطه دارد و سیطره دارد بر همه کتاب‌های آسمانی، قرآن فوق همه کتاب‌های آسمانی است که بلا تردید و بلا شک هست ولی وقتی راجع به خود ذات مبارک پیامبر هم می‌خواهیم بحث کنیم می‌گوئیم پیامبر ماه یک عظمتی دارد که این چنین است، شاهد بر اعمال انبیاء گذشته است پس باید خلقت نوریه او قبل از همه اینها باشد، این آیه ۴۱ در سوره نساء و ۱۴۳ بقره آن هم مسئله مهمی است که خدای تبارک و تعالی برای امت آخر الزمان سه گروه درست می‌کند، از زمان خود پیامبر تا شروع قیامت، مردمی که می‌خواهند بیایند یک گروه را به عنوان شاهد بر اعمال مردم قرار داده که این شاهد هم باید زمانی حضور داشته باشد. یک گروه را هم شاهد بر این شهدا قرار داده، آنکه شاهد بر اعمال مردم است ائمه معصومین هستند لذا در بعضی از روایاتی که وارد شده ائمه فرمودند نحن الامة الوسطی این امت وسطا وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا ، امت وسطا ما هستیم، نحن شهداء الله علی خلقه و حججه فی أرضه، نحن الشهداء علی الناس این آیه شریفه که می‌فرماید هست وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ نه تنها مصداق بارزش، گاهی اوقات برخی در سخنرانی‌هایشان این آیه شریفه را امت وسط را به همه مردم مسلمان تطبیق می‌کنند، می‌گویند مسلمان‌ها امت معتدل هستند، امت وسط هستند، اگر ما امت وسط را به همه مسلمان‌ها تطبیق بدهیم لتکونوا شهداء علی الناس یعنی چه؟ اینها شاهد بر خودشان بشوند؟ پس باید این امت وسط یک گروه دیگری باشند غیر از ناس، که این گروه شاهد بر اعمال مردم هستند از همین آیه شریفه به خوبی استفاده می‌شود ائمه معصومین علیهم السلام شاهد بر اعمال ماست، امام زمان (عج) شاهد بر اعمال ماست،این یک بحث روایی یا ذوقی نیست که بگوئیم، به دلالت این آیه شریفه همه ائمه معصومین وامام زمان ما را می‌بیند،حیات و ممات اینها یکی است، امیرالمؤمنین شاهد بر اعمال ماست، حضرت حجت (عج) که حجت حیّ خداست شاهد بر اعمال همه مردم ، نه فقط شیعه، نه فقط مسلمان‌هاهستند، ، اینها چون واسطه بین خدا و خلق هستند، شاهد علی الناس هستند ،چه مسلمان چه کافر، یهودی، مسیحی، مشرک، هر کسی که هست، یعنی ائمه ما این مرتبه را دارند اینها امت وسط هستند، حالا وسط معانی زیادی در لغت برایش شده که اینها را به تفسیر مراجعه کنید، ولی اگر روایتی هم نداشتیم خود آیه شریفه دلالت دارد بر اصل امامت.
مرحوم والد ما رضوان الله تعالی علیه یک وقتی در یک جلسه‌ای که جناب آقای قرائتی تشریف آورده بودند، فرمودند حالا اگر کسی به شما بگوید یک آیه از قرآن برای ما بیاورید که دلالت بر اصل امامت داشته باشد و هیچ روایتی در کنارش لازم نباشد، ایشان یک مقدار فکر کرد و گفت من هر آیه‌ای در ذهنم هست حتماً باید روایتی به آن ضمیمه شود تا دلالت آیه تمام شود، بعد ایشان به همین آیه اشاره کردند و فرمودند این آیه هست وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا به خوبی دلالت دارد که امت پیامبر آخر الزمان سه گروهند؛ پیامبر، مردم، یک گروه هم بین پیامبر و مردم هستند که اینها شهدای بر مردم هستند. روایات هم فرمودند نحن الامة الوسطا، اگر روایات هم نباشد این امت وسط کیست؟ آنچه قرآن و خدای متعال می‌فرماید شاهد بر مردم هستند را امام وحجت و وصی پیامبر می‌گوئیم، پس این فکر که بگوئیم بعد از پیامبر همه می‌شوند مردم و فرقی وجود ندارد، همه یکسان هستند و وصی‌ای از جانب خدا نداریم با خود این آیه سازگاری ندارد، خود این آیه یک دلالت روشنی بر این مطلب دارد،در این چند جمله‌ای یکی از اوصاف بزرگ پیامبر اکرم و یکی از مقامات منحصر به ایشان، هم شاهد بر اعمال انبیاء گذشته است و چه نتایجی دارد که عرض کردیم، و هم شاهد بر اوصیاء خودش هست، شاهد بر ائمه معصومین علیهم السلام است و ما نتیجه بگیریم علاوه بر اینکه این دست ما، اعضا و جوارح ما، روز قیامت به نطق و سخن در می‌آیند و علیه ما شهادت می‌دهند خدای ناکرده، علاوه بر اینکه خود زمین شاهد است، هزاران شهود وجود دارد خود وجود مبارک پیامبر هم شاهد است، ائمه معصومین هم شاهد هستند و ما باید مراقبت بیشتری کنیم، بدانیم هر کاری انجام می‌دهیم این وجود شریف شاهد بر او هست.
فی الجمله امروز گفتیم این آیه شریفه را این مقدار بحث کنیم پیامبر حق بزرگی بر همه ما دارد و این نکات را از این آیه شریفه استفاده کردیم.
وصلی الله علی محمد و آله الطاهرین